Giai đoạn 1: Xác Định Dự Án
Giai đoạn 1: Xác Định Dự Án
Vấn đề
Hiện nay rất nhiều người lớn tuổi thường quên uống thuốc đúng giờ. Việc này càng khó hơn với người khiếm thị hoặc khiếm thính, vì các hình thức nhắc nhở phổ biến như báo thức điện thoại, đèn LED hay âm thanh không hiệu quả.
Ý tưởng
Để giải quyết vấn đề đó, việc có một hộp thuốc thông minh với khả năng nhắc nhở người dùng uống thuốc đúng giờ là rất cần thiết. Điểm đặc biệt của sản phẩm nằm ở vòng đeo tay đi kèm có chức năng rung. Khi đến giờ uống thuốc, vòng tay sẽ rung nhẹ để thông báo cho người dùng. Nhờ cơ chế rung này, người dùng dù không nghe được âm thanh hay không nhìn thấy ánh sáng vẫn có thể nhận biết thời điểm cần uống thuốc.
Sản phẩm vừa giúp người lớn tuổi duy trì thói quen uống thuốc đều đặn, vừa hỗ trợ người khiếm thị, khiếm thính một cách thực tế và thân thiện. Đây là hướng tiếp cận “xịn” hơn so với các hộp thuốc thông thường hiện nay, đồng thời mang tính ứng dụng cao trong đời sống.
khảo sát thực tế
Qua khảo sát thực tế,có từng nhóm người dùng gặp những khó khăn riêng khi sử dụng các phương pháp nhắc uống thuốc thông thường:
Người khiếm thị: Họ không thể nhìn thấy đèn báo hoặc màn hình hiển thị, nên cần hình thức nhắc nhở bằng âm thanh (loa/giọng nói) và cảm nhận rung.
Người khiếm thính: Họ không thể nghe âm thanh báo thức, vì vậy họ cần đèn báo sáng và đặc biệt là tín hiệu rung.
Từ đó có thể thấy, nhu cầu chung và quan trọng nhất ở cả hai nhóm là khả năng cảm nhận bằng rung. Chính vì vậy, vòng tay có chức năng rung trở thành thành phần cốt lõi của giải pháp. Đây là yếu tố giúp người dùng nhận biết thời điểm uống thuốc dù họ không thể nghe hoặc không thể nhìn.
Kế Hoạch
Tập trung lên kế hoạch chi tiết cho một bộ kit gồm: 01 Hộp thuốc (có đèn, loa) và 01 Vòng đeo tay (có rung).
Lên kế hoạch cho 2 thiết bị này "nói chuyện" với nhau bằng Bluetooth.
Hình đồng hồ
Hình Hộp Thuốc
Ai sẽ là người sử dụng sản phẩm này?
Người dùng trực tiếp:
Người lớn tuổi hoặc bệnh nhân cần uống thuốc theo thời gian cố định.
Người khiếm thị và người khiếm thính – nhóm đối tượng có nhu cầu hỗ trợ mạnh mẽ nhất.
Người hỗ trợ:
Con cái hoặc người thân trong gia đình – những người thường giúp cài đặt giờ uống thuốc cho bệnh nhân.
Nhân viên y tế hoặc y tá – hỗ trợ trong quá trình chăm sóc người bệnh tại bệnh viện hoặc trung tâm y tế.
Tính ứng dụng cao
Dùng được cho: ông bà ở nhà, bệnh nhân nội trú, người cần uống thuốc hằng ngày,…
Nói chung là phù hợp với rất nhiều hoàn cảnh thật.
Outcome của dự án
Hoàn thiện Hồ sơ thiết kế kỹ thuật chi tiết cho hệ thống (bao gồm sơ đồ nguyên lý, sơ đồ khối và lưu đồ thuật toán).
Xây dựng thành công Mô hình kiểm chứng (Proof of Concept): Chứng minh được khả năng kết nối không dây (Bluetooth) giữa Hộp thuốc và Vòng đeo tay, đảm bảo khi Hộp thuốc báo động thì Vòng tay sẽ rung.
Chứng minh được tính hiệu quả của phương pháp "Cảnh báo đa giác quan": Kết hợp Âm thanh - Ánh sáng - Rung để không bỏ sót bất kỳ đối tượng người dùng nào (kể cả người khiếm thị và khiếm thính).
Giải quyết được bài toán cốt lõi: Giúp người bệnh nhận biết giờ uống thuốc mà không phụ thuộc hoàn toàn vào thị giác hay thính giác.
Cho người bệnh: Tăng tỷ lệ tuân thủ uống thuốc, giảm rủi ro sức khỏe do quên liều.
Cho người thân: Giảm gánh nặng tâm lý và thời gian giám sát, mang lại sự an tâm khi đi làm xa.
Giai đoạn 2: Phát triển Đặc tả Kỹ thuật
BENCHMARK SẢN PHẨM & MỤC TIÊU
Kết luận về Khoảng trống thị trường (Market Gap):
Qua phân tích Benchmark, nhận thấy thị trường đang thiếu một sản phẩm ở phân khúc giá tầm trung có khả năng hỗ trợ toàn diện cho người khuyết tật. Các sản phẩm giá rẻ thì thiếu tính năng, trong khi sản phẩm cao cấp lại quá đắt đỏ và phức tạp với người cao tuổi.
Giải pháp của chúng tôi sinh ra để lấp đầy khoảng trống này: Một thiết bị giá hợp lý, dễ sử dụng nhưng tích hợp công nghệ cảnh báo rung tiên tiến.
Sản phẩm này giúp được gì?
1. Nhắc uống thuốc chính xác hơn
Người lớn tuổi hay quên → có hộp thuốc nhắc bằng đèn/loa + vòng tay rung → giảm nguy cơ uống sai giờ hoặc quên uống.
2. Hỗ trợ tốt cho người khiếm thị & khiếm thính
Người khiếm thị: có loa và vòng tay rung.
Người khiếm thính: có đèn và vòng tay rung.
=> Tất cả đều nhận được tín hiệu rõ ràng, không bỏ sót.
3. Giảm gánh nặng cho người thân
Con cái/y tá không phải lo “người bệnh có nhớ uống thuốc không”, vì vòng tay sẽ báo thay họ.
4. Sản phẩm đơn giản – dễ dùng – không rối rắm
Không có app điện thoại, không cần WiFi, không có cài đặt phức tạp.
Chỉ cần chỉnh giờ → tới giờ → mọi thứ tự hoạt động.
Nó chạy như thế nào? (Chức năng)
Người nhà cài giờ (ví dụ: 8h sáng, 12h trưa...).
Đúng 8h, Hộp thuốc ở nhà sẽ vừa nháy đèn (ở ngăn thuốc sáng) vừa phát loa (ví dụ: "Đến giờ uống thuốc!").
Đồng thời, nó gửi lệnh qua Bluetooth -> Vòng tay đang đeo sẽ RUNG lên.
Người dùng mở nắp hộp lấy thuốc -> Mọi thứ (đèn, loa, rung) tự động tắt.
Ứng dụng của ngành CNTT đối với sản phẩm
Code (Lập trình): Tụi em phải viết code (bằng C++) cho con chip trong hộp thuốc để nó biết khi nào cần làm gì (xử lý logic).
Mạng (Network): Dùng Bluetooth để 2 thiết bị "nói chuyện" với nhau, đây chính là truyền thông dữ liệu.
A. Mục tiêu Kỹ thuật (Technical Objectives)
Phần cứng: Chế tạo thành công bộ Kit gồm 01 Trạm phát (Hộp thuốc dùng ESP32) và 01 Thiết bị đeo (Vòng tay dùng ESP32-C3/Mini).
Kết nối: Thiết lập thành công mạng không dây cá nhân (PAN) sử dụng công nghệ Bluetooth Low Energy (BLE). Đảm bảo tín hiệu ổn định trong phạm vi bán kính 5 - 10 mét (môi trường trong nhà).
Độ trễ: Đảm bảo độ trễ từ lúc Hộp thuốc báo động đến lúc Vòng tay rung là dưới 2 giây.
Năng lượng: Tối ưu hóa để thiết bị đeo có thể hoạt động liên tục tối thiểu 24 giờ sau mỗi lần sạc.
B. Mục tiêu Xã hội & Người dùng (Social & User Objectives)
Giải quyết vấn đề cốt lõi: Cung cấp giải pháp nhắc nhở uống thuốc không phụ thuộc vào một giác quan duy nhất (Thị giác hay Thính giác).
Đối tượng hưởng lợi: Đảm bảo người dùng bị mất thính lực hoàn toàn hoặc mất thị lực hoàn toàn vẫn có thể nhận biết chính xác thời điểm uống thuốc thông qua cảm giác xúc giác (Rung).
Tính khả thi kinh tế: Kiểm soát tổng chi phí linh kiện (Bill of Materials) cho bản mẫu Prototype ở mức dưới 500.000 VNĐ, phù hợp với thu nhập của đại đa số người cao tuổi tại Việt Nam.
3. Conceptual Design Phase (Giai đoạn Thiết kế Khái niệm)
Hệ thống hoạt động theo mô hình IPO (Input - Process - Output) và được chia thành 2 khối xử lý riêng biệt:
1. Khối Hộp thuốc (Base Station)
Input (Đầu vào): Nhận dữ liệu từ Nút bấm cài đặt, Cảm biến đóng/mở nắp và Module thời gian thực (RTC).
Process (Xử lý): Vi điều khiển ESP32 so sánh giờ hẹn và xử lý logic báo động.
Output (Đầu ra): Kích hoạt Loa (âm thanh), Đèn (ánh sáng) và phát tín hiệu Bluetooth.
2. Khối Vòng tay (Wearable)
Input (Đầu vào): Bộ thu Bluetooth nhận tín hiệu điều khiển từ Hộp thuốc.
Process (Xử lý): Vi điều khiển ESP32-C3 giải mã lệnh.
Output (Đầu ra): Kích hoạt Mô-tơ Rung để cảnh báo người dùng qua xúc giác.
Để tìm ra giải pháp tối ưu cho các chức năng đã xác định, nhóm đã thực hiện quy trình Động não tuân thủ 4 quy tắc: Không phán xét - Khuyến khích ý tưởng lạ - Số lượng hơn chất lượng - Kết hợp & Cải tiến.
Các bước thực hiện:
Cá nhân: Tự đề xuất ý tưởng độc lập.
Nhóm: Thảo luận, phân tích ưu nhược điểm và loại bỏ ý tưởng bất khả thi.
Chốt phương án: Thống nhất 3 giải pháp tiềm năng nhất để đưa lên bàn cân so sánh:
Option A (Cơ bản): Hộp thuốc điện tử giá rẻ, chỉ báo động bằng Loa.
Option B (Công nghệ cao): Hộp thuốc IoT hiện đại, điều khiển hoàn toàn qua App/Wifi.
Option C (Đề xuất): Hộp thuốc Đa giác quan kết hợp Vòng tay Rung (Bluetooth).
Dựa trên Ma trận Quyết định (Decision Matrix) với các tiêu chí và trọng số đã xác định, nhóm chúng tôi đi đến kết luận sau:
1. Giải pháp được chọn: Option C (Hộp thuốc kết hợp Vòng đeo tay) Với tổng điểm 65/80, đây là giải pháp tối ưu nhất, vượt trội hơn hẳn so với Option A (55 điểm) và Option B (35 điểm).
2. Lý do lựa chọn (Phân tích từ bảng điểm):
Đáp ứng mục tiêu cốt lõi (Trọng số cao nhất - 5): Option C đạt điểm tối đa (5/5) ở tiêu chí "Hiệu quả cảnh báo đa giác quan". Đây là yếu tố sống còn của dự án để hỗ trợ người khiếm thị và khiếm thính – điều mà Option A (chỉ có loa) hoàn toàn thất bại (1 điểm).
Cân bằng giữa Công nghệ và Sự tiện dụng: Mặc dù Option B (App/Wifi) hiện đại hơn, nhưng nó bị điểm thấp về "Độ dễ sử dụng cho người già" (2 điểm) và "Chi phí" (2 điểm). Option C khắc phục được điều này bằng cách giữ lại sự đơn giản (không cần App) và chi phí hợp lý (4 điểm), nhưng vẫn đảm bảo tính hiệu quả cao.
Tính ổn định: Option C sử dụng kết nối cục bộ (Bluetooth) nên hoạt động ổn định ngay cả khi không có Internet, khắc phục được điểm yếu phụ thuộc mạng của Option B.
Tóm lại:
Chúng tôi quyết định phát triển Option C vì đây là điểm giao thoa tốt nhất giữa Tính năng hỗ trợ (Accessibility), Giá thành (Cost) và Trải nghiệm người dùng (User Experience), giải quyết trọn vẹn vấn đề mà dự án đã đặt ra ban đầu.